رتبه بندی اعتباری معمولاً توسط مؤسسه‌های رتبه‌بندی اعتباری ارائه می‌شود و توسط وام‌دهندگان برای تعیین نرخ بهره و سایر شرایط وام استفاده می‌گردد. رتبه‌ اعتباری هرچه بالاتر باشد نشان‌دهنده ریسک نکول کمتر است و برعکس.

گرچه رتبه بندی می‌تواند برای افراد و همه شرکت‌ها تهیه شود لیکن معمولاً برای شرکت‌های بزرگ، یک دولت یا حتی یک کشور انجام می‌شود. معمولاً گزارش رتبه‌بندی، در طول یک تا سه ماه تهیه می‌شود و باید متذکر شد که نظر شخصی در فرایند رتبه‌بندی دخیل است.

تاریخچه رتبه‌بندی

در گذشته بانک‌ها بر اساس تجربیات قدیمی خود مشتریان را ارزیابی می‌کردند. در اواخر قرن ۱۹ میلادی، با گسترش تجارت و اعتبارسنجی، مؤسسه‌های مالی به دنبال استانداردهای عملی‌تر برای ارزیابی قابلیت بازپرداخت وام‌گیرنده‌ها بودند.

جیمز آلموند و همکاران در برخی مؤسسه‌های آمریکایی و اروپایی با استفاده از داده‌های تاریخی مشتریان، اولین مدل‌های امتیازدهی نسبتاً ساده را توسعه دادند. هدف اصلی تبدیل رفتار پرداخت مشتریان به یک عدد امتیازی قابل‌مقایسه بین افراد و گروه‌های مختلف بود. در بین سال‌های 1980 تا 1990 شرکت‌هایی مانند FICO (Fair Isaac Corporation) در آمریکا با معرفی مدل‌های امتیازی مانند FICO Score، استانداردی برای ارزیابی ریسک مصرف‌کنندگان معرفی کردند.

پس از آن در سالهای اولیه قرن 21 سازمان‌ها و کارگزاران اعتبارسنجی مختلفی به وجود آمدند، هر کدام مدل‌ها و شاخص‌های خاص خود را داشتند، اما الگوها مشابه بود:

• • استفاده از داده‌های تاریخچه بدهی و پرداخت
  • تحلیل رفتارهای بدهی مانند نرخ بهره‌گیری از اعتبار، مدت بدهی و اتمام تعهدات
  • پیوستن به داده‌های گزارش‌دهی در سطح ملی و بین‌المللی

پس از سال 2010 و با افزایش رضایت مصرف‌کنندگان و مقررات حفاظت از داده‌ها، مدل‌های امتیازدهی به سمت شفافیت بیشتر و توضیح‌پذیری سوق داده شدند. پلتفرم‌های اعتبارسنجی با داده‌های غیرسنتی (مثلاً داده‌های پرداخت سرویس‌های آنلاین، رفتارهای مالی دیجیتال، تراکنش‌های موبایلی) برای ارزیابی افراد با سابقه اعتبار محدود ظهور یافتند. مقررات حریم خصوصی و کنترل دسترسی به داده‌ها اهمیت پیدا کرد (مثلاً قوانین مربوط به مصداق‌دادن داده‌ها، رضایت کاربر و محافظت از داده‌های حساس).

انواع رتبه بندی

رتبه بندی گستره وسیعی دارد و زمینه‌های متعدد مالی و اعتباری را در برمی‌گیرد. به‌طورکلی تمرکز اصلی رتبه بندی روی اعتبار و ریسک است و بر همین اساس گزارش‌های رتبه بندی به انواع گوناگونی طبقه‌بندی می‌شوند:

 

رتبه‌بندی اعتباری (Credit Rating): ارزیابی سطح ریسک و توان بازپرداخت بدهی توسط شرکت‌ها، دولت‌ها یا سایر نهادها.

روش‌ها:

• رتبه‌های بلندمدت (Long-term): مانند AAA تا D .
• رتبه‌های کوتاه‌مدت (Short-term): مثل A-1+، P-1 و غیره.
• چشم‌انداز(Outlook): Positive/Stable/Negative/Developing.

ارائه‌دهندگان اصلی: شرکت‌های رتبه بندی S&P Global Ratings، Moody’s، Fitch Ratings.

کاربردها: تعیین هزینه تأمین مالی، شرایط وام، قراردادهای بدهی، مقررات سرمایه‌گذاری.

 

رتبه‌بندی ریسک بانکداری و پرتفوی: (Banking Risk Rating / Internal Credit Rating)

 مدل‌های داخلی بانک برای ارزیابی ریسک مشتریان و ابزارهای بدهی با استفاده از داده‌های بانکی.

ویژگی‌ها:

• ممکن است مقیاس‌های n = 1–10 یا معیارهای عددی مختلف باشد.
• برای تصمیم‌گیری در تخصیص اعتبار و نرخ بهره استفاده می‌شود.

کاربرد: بهبود مدیریت ریسک و کارایی سرمایه.

 

رتبه‌بندی ابزار بدهی و اوراق بهادار (Instrument/Issuer Credit Ratings):

ارزیابی ریسک مربوط به ابزار بدهی (اوراق قرضه، قراردادهای بدهی) یا صادرکننده آن‌ها.

نکات:

• همواره تحت اثر ویژگی‌های ابزار (مثلاً سطح امتیاز، بندها، قراردادها) است.
• می‌تواند سطحی جداگانه برای بدهی‌های خاص منتشر شود.

 

رتبه‌بندی بازار سرمایه (Equity/Company Ratings): ارزیابی پایداری و ریسک سرمایه‌گذاری در سهام شرکت‌ها یا شاخص‌های بازار.

ویژگی‌ها:

• • تمرکز کمتر بر بدهی و بیشتر بر سودآوری، مدیریت، ساختار سرمایه.
  • استفاده در تحلیل سرمایه‌گذاری‌ها.

 

رتبه‌بندی دولت و Sovereign ratings: ارزیابی توان بازپرداخت بدهی‌های دولت‌ها و ثبات اقتصادی آنان.

عوامل مؤثر: درآمد دولتی، اقتصاد کلان، بدهی دولت، ثبات سیاسی، نرخ تورم و شرایط ارزی.

کاربردها: ارزیابی اوراق بهادار دولتی و خطرات ملی.

 

رتبه‌بندی پایداری و  ESG  (ESG Ratings)  : ارزیابی عملکرد محیطی، اجتماعی و حاکمیت شرکتی یک سازمان.

کاربرد: سرمایه‌گذاری مبتنی بر ESG، ارائه گزارش‌های پایداری، مدیریت ریسک غیرمالی.

چالش‌ها: عدم استانداردسازی کامل، تفاوت دیدگاه میان مؤسسه‌ها، داده‌های کیفی.

 

رتبه‌بندی غیرمالی/ ریسک عملیاتی  (Operational Risk / Non-Financial Risk): ارزیابی ریسک‌های غیرمالی مانند ریسک فناوری اطلاعات، ریسک قانونی، ریسک تأمین، امنیت سایبری.

کاربردها: مدیریت ریسک سازمانی، گزارش‌دهی به سهام‌داران و نهادهای نظارتی.

 

رتبه‌بندی بازارها و بنچمارک‌ها  (Market Ratings / Indices): رتبه‌بندی و امتیازدهی به بازارها یا شاخص‌ها برای اندازه‌گیری عملکرد و ریسک بازار.

نمونه‌ها: شاخص‌های بازار بدهی، شاخص‌های شاخص اعتباری بانک‌ها، نرخ بازدهی سهام.

 

رتبه‌بندی داخلی سازمانی  (Internal/Operational Ratings): امتیازدهی درون‌سازمانی برای پروژه‌ها، واحدها یا محصولات با هدف اولویت‌بندی و تخصیص منابع.

ویژگی‌ها: معمولاً سفارشی و مطابق با استراتژی سازمان.

تفاوت‌های اعتبارسنجی و رتبه بندی

باتوجه‌به شباهت مفهومی دو اصطلاح اعتبارسنجی و رتبه بندی، همیشه این سؤال در ذهن ایجاد می‌شود که تفاوت این دو با یکدیگر چیست؟

برای درک بهتر تفاوت بین اعتبارسنجی و رتبه بندی، تفاوت‌های این دو مفهوم را از جنبه‌های مختلف بررسی می‌کنیم:

• تعریف و دامنه کاربرد

اعتبارسنجی

• • تعریف: فرایند ارزیابی جامع ریسک اعتباردهی به یک مشتری یا پروژه (شخص، شرکت، دولت یا ابزار بدهی) با استفاده از داده‌های مالی، عملیاتی و غیرمالی.
  • دامنه: شامل نمره اعتباری داخلی/بانکی، مدل‌های پیش‌بینی نکول، تحلیل توان بازپرداخت، ارزیابی کیفی و کمی ریسک.
  • خروجی: معمولاً یک نتیجه تک‌قطبی یا مجموعه‌ای از ریسک‌ها (مثلاً نمره ریسک، احتمال نکول، محدوده نرخ بهره، حد اعتبار).

رتبه‌بندی

• • تعریف: ارزیابی رسمی و عمومی سطح ریسک یک بدهی، ابزار بدهی یا صادرکننده توسط مؤسسه‌های رتبه‌بندی مستقل مثلاً  S&P، Moody’s، Fitch.
  • دامنه: شامل ابزار بدهی کوتاه‌مدت/بلندمدت، صادرکننده (Emission/Issuer).

خروجی: نمادهای رتبه‌بندی بلندمدت (مثلاً AAA، BBB-) و چشم‌اندازهای اعتباری stable, negative, positive  (پایدار، منفی، مثبت).

• روش‌ و منبع داده‌ها

اعتبارسنجی

• • روش‌ها: تحلیل مالی (صورت‌های مالی، نقدینگی، سودآوری)، مدل‌های پیش‌بینی نکول، معیارهای کیفی (مدیریت، استراتژی، حاکمیت)، داده‌های داخلی سازمانی و داده‌های بازار.
  • منبع داده: داده‌های داخلی سازمان، گزارش‌های بانکی، داده‌های بازار، مدل‌های داخلی بانک‌ها یا مؤسسه‌های مالی.

رتبه‌بندی

• • روش‌ها: ترکیب تحلیل کمی استاندارد با ارزیابی کیفی توسط تیم تحلیل مؤسسه رتبه‌بندی، استفاده از الگوریتم‌های معمول در مدل‌های ریسک ابزار بدهی و گاهی تحلیل اقتصاد کلان.
  • منبع داده: داده‌های عمومی و شرکت‌های منتشرکننده گزارش‌های مالی، برای برخی ابزارها و صادرکنندگان داده‌های بازار و قراردادهای مربوطه.

 

• هدف و کاربردهای اصلی

اعتبارسنجی

• • هدف: تصمیم‌گیری در مورد اعتباردهی، نرخ بهره، محدودیت‌های اعتبار، مدت بازپرداخت و مدیریت پرتفوی ریسک داخلی.
  • کاربرد: تعیین حد اعتبار، قیمت‌گذاری وام‌های فردی/شرکتی، مدیریت ریسک پرتفوی بانک.

رتبه‌بندی

• • هدف: ارزیابی ریسک قابل‌معامله برای سرمایه‌گذاران و بازارها و ایجاد استاندارد شفاف برای قیمت‌گذاری بدهی و قراردادهای سرمایه‌گذاری.
    کاربرد: تعیین هزینه تأمین مالی، قراردادهای بدهی، ریسک سرمایه‌گذاری، مقررات سرمایه‌گذاری و نظارتی.

 

• سطح و دامنه تصمیم‌گیری

اعتبارسنجی

• • معمولاً اختصاصی برای یک مشتری یا پروژه خاص است.
  • تصمیمات اجرایی داخلی سازمانی و اغلب متداول در بانک‌ها است.

رتبه‌بندی

• • استانداردسازی‌شده و قابل‌مقایسه با مؤسسه‌ها و بازارها.
  • تصمیمات بازارمحور و تأثیرگذار بر قیمت‌گذاری ابزار بدهی در سطح اقتصاد.

 

• رابطه بین دو مفهوم
• اعتبارسنجی می‌تواند ورودی یا پایه‌ و اساس رتبه‌بندی باشد:
  • داده‌های اعتبارسنجی خوب و مدل‌های قوی می‌توانند به به‌روزرسانی رتبه‌بندی‌های داخلی یا even external ratings  منجر شوند.
• رتبه‌بندی بازار می‌تواند بر تصمیم‌های اعتبارسنجی داخلی تأثیر بگذارد:
  • نرخ بهره و شرایط اعتباری شرکت‌ها یا پروژه‌ها باتوجه‌به رتبه‌بندی بازار تعیین می‌شود و این به بازنگری سیاست‌های اعتباردهی داخلی می‌انجامد.

رتبه بندی بر اساس چه معیارهایی انجام می‌شود؟

حال باید به این پرسش اساسی پاسخ داد که رتبه بندی مؤسسات، شرکت‌ها و دولت‌ها بر اساس چه معیارها و عواملی انجام می‌شود. برخی از مهم‌ترین معیارهایی که در رتبه شرکت‌ها تأثیر می‌گذارند را می‌توان به این قرار برشمرد:

کاهش ریسک و سابقه پرداخت (Credit History)

• • تاریخچه پرداخت‌های قبلی، تأخیر در بازپرداخت، وام‌های معوق.
  • سابقه گشودن تعهدات جدید و پوشش‌دادن بدهی‌های موجود.

سطح بدهی و ساختار capital structure (Leverage)

• • نسبت بدهی به دارایی‌ها (Debt to Assets)، بدهی به سرمایه (Debt to Equity) و ترکیب بدهی‌های بلندمدت/کوتاه‌مدت.
  • توانایی سرویس بدهی (Debt Service Coverage) و جریان نقد عملیاتی نسبت به واجبات بدهی.

کیفیت و ثبات درآمد (Operating Performance / Revenue Stability)

• • پایداری و تنوع منابع درآمد، ثبات سودآوری و وابستگی به عوامل خارجی.
  • چشم‌انداز سودآوری و تغییرات بازار.

کیفیت دارایی‌ها و کفایت نقدینگی (Asset Quality / Liquidity)

• • کیفیت دارایی‌ها، وجود و جریان نقدی کافی برای تحمل شوک‌ها.
  • نقدینگی و توان تأمین منابع مالی برای بدهی‌های کوتاه‌مدت.

ساختار بازار و ریسک‌های مرتبط با صنعت (Industry and Market Risk)

• • وضعیت اقتصادی کلان، رقابت، وابستگی به قیمت‌های کالا یا نرخ بهره و ریسک‌های قانونی/تنظیمی.

ریسک‌های مدیریت و حاکمیت شرکت (Governance and Management Quality)

• • تجربه مدیریت، پایداری استراتژیک، کنترل‌های داخلی، استقلال هیئت‌مدیره.

ریز شاخص‌های مالی کلیدی (Key Financial Ratios)

• • نسبت‌های نقدینگی current ratio، quick ratio، کارایی دارایی‌ها ROA، ROE، سودآوری net margin، نرخ بازدهی حقوق صاحبان سهام.
  • نسبت‌های سرویس بدهی و پوشش بهره (interest Coverage Ratio).

ریسک‌های سازمان بدهی و ساختار بدهی (Debt Structure Risks)

• • بزرگی سررسیدها و ریسک بازنشانی، وجود وثیقه یا تضمین‌ها، سازوکارهای پوشش ریسک نرخ بهره.

رویه‌ها و داده‌های محیطی/شبکه‌ای (External Factors)

• • ریسک‌های اقتصادی محلی، ثبات سیاسی، قوانین و مقررات، ریسک‌های ارزی (برای بدهی ارزی)، و داده‌های بازار سرمایه.

 

مشتریان خدمات رتبه بندی چه کسانی هستند؟

گستره وسیعی از ذی‌نفعان برای گزارش‌های رتبه بندی می‌توان برشمرد، به‌عبارت‌دیگر، بسیاری از نهادها و مؤسسات خصوصی و دولتی جزء مصرف‌کنندگان خدمات رتبه بندی هستند.

الف) مؤسسه‌های مالی و اعتباردهنده‌ها

• بانک‌ها و مؤسسه‌های اعتباردهنده: برای تصمیم‌گیری در خصوص وام‌های مستقل، وام‌های مسکن، کارت‌های اعتباری و تسهیلات تجاری.
• سرمایه‌گذاران نهادی: صندوق‌های بازنشستگی، صندوق‌های سرمایه‌گذاری، کارگزاری‌ها و نهادهای مدیریت دارایی که ریسک پرتفوی خود را مدیریت می‌کنند.
• شرکت‌های کارگزاری و مشاوران سرمایه‌گذاری: برای ارائه توصیه‌های سرمایه‌گذاری و تحلیل ریسک به مشتریانشان.

ب) صادرکنندگان و بازار سرمایه

• شرکت‌ها و نهادهای صادرکننده اوراق بهادار: برای جذب سرمایه از بازارهای داخلی یا بین‌المللی با انتشار اوراق بدهی یا سهام.
• بانک‌ها و بازارگردانان اوراق بهادار: برای ارزیابی ریسک مرتبط با ابزارهای بدهی و تضمین عملکرد بازار.

ج) سرمایه‌گذاران فردی و خانوارها

• افراد دارای وام یا سرمایه‌گذاری: برای درک سطح ریسک سبد بدهی/دارایی و تصمیم‌گیری در مورد وام‌های آینده یا انتخاب سرمایه‌گذاری‌های با ریسک قابل‌قبول.
• مشاوران مالی شخصی: برای ارائه برنامه‌ریزی مالی و گزارش‌های ارزیابی ریسک به مشتریان خود.

د) نهادهای حاکمیتی و سازمان‌های عمومی

• وزارتخانه‌ها، بانک مرکزی و سازمان‌های نظارتی: برای ارزیابی ریسک بدهی دولت، ریسک ارزی، و تصمیم‌گیری‌های سیاستی.
• شهرداری‌ها و نهادهای عمومی غیرانتفاعی: برای ارزیابی پروژه‌های سرمایه‌گذاری و منابع مالی آنها.

هـ) شرکت‌ها و بنگاه‌های بزرگ

• شرکت‌های با ساختار سرمایه پیچیده: برای ارزیابی ریسک سرمایه‌گذاری‌های جدید، تأمین مالی پروژه‌ها، و مدیریت ساختار بدهی.
• تأمین‌کنندگان و پیمانکاران بزرگ: برای ارزیابی امکان پرداخت سپرده‌ها یا اعتبار خرید تجهیزات.

و) سرمایه‌گذاران خارجی و نهادهای مالی بین‌المللی

• بانک‌ها و صندوق‌های بین‌المللی: برای ارزیابی ریسک ملی/محلی قبل از ارائه تسهیلات یا سرمایه‌گذاری در بازارهای محلی.

فواید و منافع رتبه بندی

شاید در ابتدا این‌گونه به نظر برسد که تنها شرکت‌ها و مؤسسات انتفاعی می‌توانند از گزارش‌های رتبه بندی بهره‌برداری نمایند اما باید یادآور شد که حتی تک‌تک افراد جامعه و کل اقتصاد به طور غیرمستقیم از منافع رتبه بندی منتفع می‌شوند.

الف) برای بانک‌ها و مؤسسات مالی

• کاهش ریسک ناپایداری بدهی‌ها: رتبه‌بندی با ارائه ارزیابی دقیق از ریسک بدهی مشتریان، به بانک‌ها کمک می‌کند تا بتوانند نرخ بهره مناسب، سقف اعتبار و مدت بازپرداخت بهتری تعیین کنند.
• بهبود تخصیص سرمایه: با شناخت دقیق ریسک پرتفوی، بانک‌ها می‌توانند سرمایه را به پروژه‌ها و مشتریانی با ریسک-بازده مطلوب تخصیص دهند.
• کاهش هزینه‌های مالی: ارتقای سطح اطمینان به اعتبار یک بدهکار منجر به دسترسی به منابع ارزان‌تر و کاهش هزينه‌های تأمین مالی می‌شود.
• افزایش شفافیت و استانداردسازی: استفاده از معیارهای معتبر رتبه‌بندی، فرایند اعتبارسنجی را استاندارد می‌کند و منجر به تصمیم‌گیری‌های همسو با ریسک واقعی می‌شود.
• حفظ سلامت سیستم مالی: کاهش نرخ نکول یا ورشکستگی بنگاه‌ها از طریق تفکیک بهتر ریسک‌های داخلی و خارجی.

ب) برای افراد جامعه

• دسترسی به اعتبار مطلوب‌تر: افرادی که رتبه بالاتری دارند، می‌توانند وام با بهره بهتری دریافت کنند و از شرایط بازپرداخت مناسب‌تری بهره‌مند شوند.
• ارتقای سطح شهروندی مالی: آگاهی از معیارهای رتبه‌بندی و بهبود آنها می‌تواند به بهبود رفتارهای مالی شخصی، پس‌انداز و مدیریت بدهی کمک کند.
• امکان سرمایه‌گذاری امن‌تر: افراد سرمایه‌گذار می‌توانند با درک بهتر ریسک‌های بازار، سبدهای سرمایه‌گذاری کم‌خطرتر و متنوع‌تری ایجاد کنند.
• شفافیت بازار قرض‌دهی: وجود گزارش‌های اعتباردهی منظم، شفافیت بازار را افزایش می‌دهد و اعتماد مصرف‌کنندگان را تقویت می‌کند.

ج) برای کلیت اقتصاد

• کاهش هزینه‌های وام و تأمین مالی: بازارهای با رتبه‌بندی معتبر، نرخ‌های بهره پایین‌تری را برای بدهی‌های با ریسک کم فراهم می‌کنند که به کاهش هزینه‌های تأمین مالی کل اقتصاد منجر می‌شود.
• افزایش سرمایه‌گذاری و رشد اقتصادی: دسترسی به منابع مالی با هزینه کمتر و با چشم‌انداز ریسک‌پذیری کنترل‌شده، سرمایه‌گذاری‌های مولد و پروژه‌های زیرساختی را تقویت می‌کند.
• بهبود تخصیص منابع: رتبه‌بندی به تخصیص بهینه منابع مالی در بخش‌های مختلف اقتصاد کمک می‌کند و از ازدحام سرمایه در برخی صنایع و کمبود آن در دیگر صنایع جلوگیری می‌کند.
• افزایش ثبات مالی سیستمیک: با شناخت و مدیریت بهتر ریسک‌های گسترده (سیاسی، ارزی، نرخ بهره)، پایداری سیستم بانکی و بازارهای مالی تقویت می‌شود.
• تقویت سرمایه‌گذاری‌های خارجی: وجود استانداردها و شفافیت در رتبه‌بندی، اعتماد سرمایه‌گذاران خارجی را جلب می‌کند و جریان سرمایه بین‌المللی را افزایش می‌دهد.

مؤسسات بین المللی مطرح در زمینه رتبه بندی

سه شرکت بین المللی و باسابقه در حوزه رتبه بندی یعنی  S&P، Moody’s  و Fitch به‌عنوان “Big Three” در بازار شناخته می‌شوند و استانداردهای بین‌المللی در ارزیابی بدهی‌ها را تعیین می‌کنند.

• Standard & Poor’s (S&P Global Ratings)
  • یکی از سه مؤسسه بزرگ رتبه‌بندی جهان. ارائه‌دهنده رتبه‌های بلندمدت و کوتاه‌مدت، علاوه بر خروجی‌هایی مانند “Outlook” و گزارش‌های ریسک صنعتی.
  • نمونه نمادها: AAA تا D با اصلاحات مرتبط با ابزار کوتاه‌مدت و بلندمدت.

• Moody’s Investors Service
  • مؤسسه معتبر دیگر با تمرکز بر ریسک بدهی و توان بازپرداخت بنگاه‌ها و دولت‌ها. معروف به طیف گسترده‌ای از رتبه‌بندی و تحلیل ریسک.

• Fitch Ratings
  • عضو سه‌گانه معتبر، با تمرکز بر اعتبارسنجی شرکت‌ها، اوراق بدهی و دولت‌ها. ارائه‌دهنده رتبه‌بندی و دیدگاه‌های شاخص مانند “Outlook”.

• برنامه‌ها و گزارش‌های تخصصی بانک‌ها و نهادهای نظارتی بین‌المللی
  • برخی به‌صورت زیرساخت پشتیبان سیاست‌گذاری و ارزیابی ریسک عمل می‌کنند، مانند گزارش‌های بانک جهانی

مؤسسات رتبه بندی ایرانی

در ایران نیز مؤسساتی وجود دارند که به‌نوعی خدمات رتبه‌بندی و اعتباردهی ارائه می‌دهند، اما تفاوت اصلی این مؤسسات با شرکت‌های رتبه‌بندی‌های بین‌المللی در این است که اغلب مؤسسات ایرانی تمرکزشان روی اعتبارسنجی داخلی، ریسک بدهی‌های دولت/شرکت‌های ایرانی یا ابزارهای مالی داخلی است و ممکن است با معیارهای بین‌المللی همسو نباشند.

شرکت‌های رتبه‌بندی اعتباری تحت نظارت سازمان بورس و اوراق بهادار در ایران به شرح زیر هستند:

• شرکت رتبه‌بندی اعتباری برهان:

این شرکت از اولین مؤسسات رتبه‌بندی در ایران است که در سال ۱۳۹۶ تأسیس شده و مجوز فعالیت خود را دریافت کرده است.

• شرکت رتبه‌بندی اعتباری پایا:

موسسه رتبه بندی اعتباری پویا در سال ۱۳۹۷ تأسیس و مجوز فعالیت خود را از سازمان بورس دریافت کرد و به‌عنوان اولین رتبه‌بندی اعتباری در بازار سرمایه ایران شناخته می‌شود.

• شرکت رتبه‌بندی پارس کیان:

رتبه بندی پارس کیان، نهادی مستقل و خصوصی است که در سال 1396 تحت نظارت سازمان بورس و اوراق بهادار ایران با سرمایه ثبتی ۱۰۰ میلیارد ریال تاسیس گردید.

 

با توجه به نزدیکی مفهومی میان رتبه‌بندی و اعتبارسنجی، توصیه می‌شود مقاله اعتبارسنجی در دانشنامه پولنامه را نیز بخوانید.