به گزارش خبرنگار ایبنا، مهدی گوهر رستمی، استاد دانشگاه علامه طباطبائی در ارائه مقاله «ارزیابی آثار شوک‌های پولی و غیر پولی بر تورم در اقتصاد ایران در سال ۱۳۸۵ تا ۱۴۰۲» در سی و دومین همایش سالانه سیاست‌های پولی و ارزی گفت: پدیده تورم یکی از متغیر‌های مهم در اقتصاد است و سیاست‌گذاران به‌ویژه بانک مرکزی، در ایران در طول پنج دهه اخیر با چالش‌های متعددی در این زمینه مواجه بوده‌اند.

گوهر رستمی گفت: میانگین بلندمدت تورم در ایران حدود ۲۰ درصد بوده و در دهه ۹۰ به‌طور متوسط به ۳۰ درصد و در سال‌های اخیر به بالای ۴۰ درصد رسیده است. این شرایط ضرورت پرداختن به مسأله تورم را دوچندان می‌کند؛ چون یکی از وظایف اصلی بانک مرکزی، حفظ ارزش پول و کنترل قیمت‌ها است.

استاد دانشگاه علامه طباطبائی عنوان کرد: نظریه مقداری پول: این نظریه، که به‌ویژه توسط پول‌گرایان و کلاسیک‌ها مطرح شده، ارتباط بین حجم پول و سطح عمومی قیمت‌ها را بررسی می‌کند. اگر تغییرات عرضه پول بیشتر از تغییرات تولید باشد، افزایش سطح عمومی قیمت‌ها اجتناب‌ناپذیراست.

گوهر رستمی با بررسی رفتار مالی دولت و تأثیر آن بر پایه پولی و نقدینگی گفت: دولت‌ها به طور معمول در الگوی دخل و خرج خود، هزینه‌ها را پیش از درآمد‌ها در نظر می‌گیرند. این در حالی است که خانوار‌ها و بنگاه‌ها در اقتصاد، تقدم درآمد بر هزینه را مدنظر قرار می‌دهند. دولت‌ها ابتدا به هزینه‌کردن می‌پردازند و سپس از طریق عوارض، مالیات و سایر منابع، درآمد‌های خود را تأمین می‌کنند.

وی افزود: دیدگاه عمومی بر این است که ترتیب درآمد و هزینه فرقی ندارد و تحریم‌ها تأثیری بر این اصل ندارند. با این حال، در اینجا فرض می‌شود که دولت ابتدا هزینه می‌کند. در جداول مربوط به درآمد‌های عمومی، مشخص می‌شود که درآمد‌های مالیاتی سهم عمده‌ای دارند. درآمد‌هایی که دولت از مالیات‌ها به دست می‌آورد، پایه پولی خود را به صورت کاهش خالص بدهی دولت و کاهش سپرده‌های ذخایر بانک‌ها نشان می‌دهد.

استاد دانشگاه علامه طباطبائی عنوان کرد: در بخش دارایی مالی، فروش اوراق قرضی به عنوان منبع درآمدی شناخته می‌شود که ماهیت قرضی دارد. برخلاف درآمد‌های مالیاتی که به طور واضح و قابل پیش‌بینی هستند، این درآمد‌ها باید پرداخت شوند و اثر افزایش کمتری بر پایه پولی دارند.

وی اضافه کرد: نرخ ارز به عنوان یک متغیر پولی، در تحلیل‌های اقتصادی به فشار هزینه اشاره دارد. افزایش نرخ ارز می‌تواند به تولید و عرضه اقتصادی آسیب بزند و منجر به تورم شود. میزان این تأثیر بسته به سال وقوع تغییرات متفاوت است.

گوهر رستمی خاطر نشان کرد: برخی نظریه‌ها بر این باورند که تورم ماهیت پولی ندارد و به شکل تورم مزمن در اقتصاد خود را نشان می‌دهد. همچنین، موضوع تورم انتظاری نیز اهمیت دارد. انتظارات تورمی، فارغ از نوع تحلیل، می‌تواند رفتار تورمی را تحت تأثیر قرار دهد.

وی با اشاره به تأثیر تحریم‌ها گفت: تحریم‌ها به عنوان یک متغیر اقتصادی، تأثیر قابل توجهی بر وضعیت مالی دولت دارند. از سال ۸۵ تا ۹۲، ایران همواره تحت تحریم بوده است. در این میان، تحریم‌های مالی که بر نقل و انتقالات پولی تأثیر می‌گذارند، مورد توجه قرار گرفته‌اند. این تحریم‌ها به شکل متغیر مجازی در نظر گرفته شده‌اند، چرا که انواع مختلف تحریم‌ها وجود داشته، اما تنها تأثیرات مالی آنها مورد بررسی قرار گرفته است.

استاد دانشگاه علامه طباطبائی در پایان تاکید کرد: در نهایت، بررسی رفتار مالی دولت و تأثیر آن بر متغیر‌های اقتصادی می‌تواند به تحلیل بهتر وضعیت تورم و نقدینگی در کشور کمک کند.